2.5 Voldoende ruimte voor alle spelers

Richtinggevende vragen

Kan ik eigen keuzes maken en zelf tot een afweging komen?
Is er voldoende ruimte om eigen plannen en wensen te realiseren?
Zijn er voldoende middelen en capaciteit om van de ruimte gebruik te maken?

Lessen in termen van stimulansen en obstakels

Gemeenten stellen nogal eens allerlei eisen aan en randvoorwaarden. De ruimte om zelf tot afwegingen en invulling te komen neemt daarmee af. Initiatiefnemers ervaren vaak risicomijdend gedrag en tegenwerking van de gemeenten zoals een opeenstapeling van eisen waar initiatieven aan moeten voldoen en die de realisatie verzwaren. Vaak gaat het om eisen waarvan de relevante aan initiatiefnemers voorbij gaat.
Gemeenten hebben soms de neiging om zaken zelf in te vullen of over te nemen vanuit eigen ambities. Daarmee ontnemen zij ruimte voor maatschappelijke initiatiefnemers.

Tips

Aan de gemeente:

Biedt mandaat en experimenteerruimte om op een goede manier met knellende regelgeving om te aan.
Schep flexibele ruimte om een deel van de capaciteit productief dienstbaar te maken aan kansrijke initiatieven. In plaats van het formuleren van wettelijke kaders en het stellen van eisen.
Zoek naar creatieve oplossingen die maatschappelijke initiatiefnemers ontzorgen en die zo meer vrijheid krijgen om zich toe te leggen op realisatie. Zoek bijvoorbeeld voor de eis van het instellen van een rechtspersoon bij subsidieverlening naar een bestaande rechtspersoon of een koepelorganisatie die dit kan behartigen voor maatschappelijke initiatieven – zonder daarmee maatschappelijke initiatiefnemers te belasten. Stel niet alleen eisen maar ondersteun ook bij de invulling daarvan.
Stuur niet op alles en kijk waar je terughoudend kunt zijn. Zet in op het vergroten van maatschappelijke energie. Laat los welke resultaten precies geleverd moet en worden en wat de weg ernaar toe is.

Voorbeeld: Opeenstapeling van eisen vanuit het gemeentebestuur en andere partijen

In alle gemeenten ervaren initiatiefnemers dat gemeenten allerlei eisen stellen – vaak vanuit verschillende invalshoeken en afdelingen zonder goede afstemming en bemiddeling.
Opgeteld verzwaren deze eisen de realisatie van maatschappelijke initiatieven:

Formeel en risicomijdend gedrag vanuit het gemeentebestuur.
Eisen stellen zonder mee te denken aan oplossingen.
Complicaties opwerpen zonder onderbouwing of argumentatie.
Angst voor precedentwerking waar deze vaak helemaal niet aan de orde is – omdat verschillende situaties zelden op elkaar lijken.

Een eis is bijvoorbeeld dat maatschappelijke initiatiefnemers een rechtspersoon moeten oprichten om subsidie aan te vragen. Dat vormt een obstakel voor veel inwoners en groepen. In gemeente Wassenaar is bijvoorbeeld wél bepaald dat ook natuurlijke rechtspersonen subsidie kunnen ontvangen.