2.2 Samenwerking: gemeentebestuur met maatschappelijke partners
Richtinggevende vragen
- Hoe bouw je maatschappelijke netwerken op rondom concrete vraagstukken?
- Hoe kom je tot coproductie? Draagt iedere partner vanuit zijn/haar kracht bij?
- Heeft de gemeente een toegevoegde waarde voor de realisatie van de opgave?
- Hoe kun je met subsidie onderlinge samenwerking stimuleren?
Lessen in termen van stimulansen en obstakels
- Initiatiefnemers investeren vaak in het leren kennen en doorgronden van gemeentelijke doelen om hier goed op aan te kunnen sluiten en win-win situaties te realiseren.
- Bij diverse initiatieven levert de gemeente een concrete bijdrage en meerwaarde, zoals: tijd en capaciteit, bijvoorbeeld in de vorm van een (onafhankelijke) procesbegeleider of
uitvoering; middelen, zoals beplanting; het dak van een sporthal voor energieopwekking; vergunning/ toestemming; financiële bijdrage. - Bij het nemen van een aandeel in een initiatief ‘dwingt’ de gemeente initiatiefnemers vaak om goed na te denken over de borging en continuïteit van een initiatief.
- Soms moeten initiatiefnemers lang wachten op relevante besluiten door de gemeente over (politieke) keuzevraagstukken. Dat leidt tot onduidelijkheid, vertraagt het burgerinitiatief en dooft de maatschappelijke energie.
- Regelmatig verdwalen initiatiefnemers. Het is moeilijk om de juiste persoon te vinden. Initiatiefnemers ervaren verkokering, waarbij zij merken dat binnen het gemeentehuis onvoldoende relevante verbindingen worden gelegd. Een formele en afwachtende houding gericht op toetsen en controleren om risico’s te vermijden. Opeenstapeling van eisen waar initiatieven aan moeten voldoen.
- De rol van de gemeente als bruggenbouwer wordt soms gemist: tussen onderwerpen, thema’s, opgaven en tussen maatschappelijke partijen en initiatieven. Zo is er bij initiatiefnemers vaak onvoldoende zicht op andere initiatieven, waarmee het moeilijk is om kansen voor verbindingen te ontdekken.
Tips
Aan initiatiefnemers:
- Organiseer zicht op gemeentelijke doelen en ga na waar mogelijkheden liggen om hier op aan te sluiten.
- Doorbreek verkokering en stel eisen aan de professionele werkwijze van de gemeente. Vraag om een vaste ambtelijke contactpersoon met overzicht die voor jou de nodige verbindingen kan leggen – zonder je van het kastje naar de muur te sturen. Spreek zo nodig een lid van het college van B&W of een raadslid aan als ‘wegwijzer’ naar de juiste ingangen.
- Vraag bij eisen ook om oplossingen en inzet – ook vanuit de gemeente als die eisen stelt: zijn (juridische) eisen echt vereist en waarom? Wat kan de gemeente doen om zaken mogelijk te maken en mee te denken?
Aan de gemeente:
- De gemeente is op elk moment in staat aan inwoners, maatschappelijke partijen en bedrijven overzicht te bieden. Over alle doelen waaraan maatschappelijke partijen een bijdrage kunnen bieden plus een verwijzing naar kaderstellende nota’s waaraan deze zijn ontleend. Over de portefeuillehouders en wie waarvoor verantwoordelijk is. Over de gemeentelijke accounthouders/ beleidsmedewerkers en hun expertise/ takenpakket. Over mogelijke relevante partners (subsidieontvangers/ initiatiefnemers en andere partijen) die interessant zijn om mee samen te werken bij de realisatie.
- Faciliteer een permanente opbouw van maatschappelijke netwerken waaruit lokale initiatieven kunnen ontstaan en waarbinnen partijen elkaar snel weten te vinden. Organiseer regelmatig netwerkbijeenkomsten en workshops voor onderlinge kennismaking en de uitwisseling van kennis en ervaring. Kijk bijvoorbeeld naar de wijze waarop gemeente Leidschendam-Voorburg invulling geeft aan de Initiatieventafel – en bouw dit verder uit.
- Ontwikkel een visie en voorkom willekeur. Ben duidelijk en communicatief over de afweging om wel of niet bij te dragen aan een maatschappelijk initiatief. Werk de komende periode aan een concreet afwegingskader. Betrek daarbij actief de raad met een heldere rol en draagvlak vanuit de raad. Ontzorg initiatiefnemers waar mogelijk, bijvoorbeeld bij het voldoen aan juridische eisen: denk mee, ondersteun, geef informatie en biedt oplossingen.
- Maak gebruik van technologische mogelijkheden om mensen en initiatieven met elkaar te verbinden. Benut daartoe de Initiatiefwijzer als maatschappelijke platformfunctie en om overzicht te bieden over maatschappelijke initiatieven. Gebruik de digitale platformfunctie als een ‘CRM-systeem’ van de samenleving: overzicht en inzicht in burgerinitiatieven, partners en belangen en doelen en resultaten. Sluit ook aan op sociale media – daar maken initiatiefnemers zelf al veel gebruik van, bijvoorbeeld via Facebook maar ook eigen websites.
Voorbeeld: Opfleuren Strandwal (gemeente Wassenaar)
De gemeente is in staat via het maatschappelijk initiatief invulling te geven een aantal gemeentelijke doelen onder meer op gebied van groenvoorziening. De gemeente levert ook een belangrijk aandeel, onder meer in de vorm van beplanting en actieve/ enthousiaste inzet vanuit de ambtelijke organisatie. De samenwerking verloopt niet over de gehele linie goed. Zo zou de gemeente ook het plein opschonen. Dat is veel later gerealiseerd dan toegezegd wat leidt tot vertraging en enig onbegrip over de communicatie.
Introductie
0. Leer- en ontwikkelomgeving
1. Realiseren publieke doelen
- Inspelen op de samenleving
- Bouwen en aan de slag!
- Snel, flexibel en slagvaardig handelen
- Focus op realiseren van maatschappelijke effecten
2. Constructieve samenwerking
- Een gezamenlijke werkwijze
- Samenwerking: gemeentebestuur met maatschappelijke partners
- Samenwerking tussen maatschappelijke partners onderling
- Een goede samenwerkingsspeler zijn
- Voldoende ruimte voor alle samenwerkingspartners